Historie

Breda ontstond op de plaats waar de riviertjes de Mark en de AA of Weerijs samenstroomden in een brede AA .... Breda dus.

Historisch landschap

Net zoals andere historische steden ligt Breda op de overgang tussen verschillende grondsoorten en in de nabijheid van watergangen. Op dit soort plekken ontstonden nederzettingen: zo ook die van Breda in 1125. Een deel van de oude landschappen is er nog, soms omringd door de nieuwe stad. Andere zijn volledig verdwenen. 

Breda ontstond op de plaats waar de riviertjes de Mark en de AA of Weerijs samenstroomden in een brede AA .... Breda dus.  

De natuur en de geschiedenis van de stad zijn met elkaar verbonden. De contouren van de in 1924 aangelegde Spinolaschans (tussen Breda en Terheijden) zijn alleen nog vanuit de lucht te zien. Het verdedigingsbouwwerk bevindt zich nog wel in Breda, verscholen tussen de bomen. De Kleine Schans bij Terheijden is nog wat beter te zien. 

Foto: Lieske Meima

Bakermat van ons koningshuis

Er was eens... een Bredaas meisje en ze heette Johanna van Polanen...

Dit zou zomaar het begin kunnen zijn van een koninklijk sprookje over ons Nederlandse vorstenhuis. Want deze elfjarige Johanna trouwde dik zeshonderd jaar geleden met de Duitse graaf Engelbrecht van Nassau en legde daarmee de basis van het Huis Oranje-Nassau, het Nederlandse Koninklijk Huis. 

Meer dan 150 jaar was Breda de uitvalsbasis van de steeds machtiger wordende familie Nassau. De Nassaus hebben veel betekend voor Breda. Hieronder staan de plekken waar je de koninklijke roots van Breda nog terugziet in onze stad.

Royal Roots

Royal Roots is de organisatie die de koninklijke geschiedenis van Breda verbindt met het heden en de toekomst. Dit gebeurt door middel van podcasts, bijzondere evenementen, projecten en een splinternieuwe route: Explore Royal Breda.  
Met deze wandelroute zie je alle Nassau hotspots in de Bredase binnenstad, maar de route verbindt ook verrassende nieuwe plekken met de historie.  

De bevrijding van Breda

Op 29 oktober 1944 kwam er voor Breda een einde aan de Tweede Wereldoorlog. Breda is bevrijd door de 1e Poolse Pantserdivisie, in 1942 in Engeland opgericht. Deze bestond uit Poolse militairen die zich daar, gevlucht uit hun eigen land, na veel omzwervingen vanuit de hele wereld meldden. Hun onderdeel werd aangevoerd door generaal Stanislaw Maczek. Hun bedoeling was om via Frankrijk, België en Nederland uiteindelijk Polen te bevrijden. Maar dat liep anders. Lees in ons blog Breda en de Polen waarom er na de oorlog veel Polen terugkwamen naar Breda.

Breda heeft nog steeds veel plekken die herinneren aan de oorlog en vooral aan onze Poolse bevrijders. Ontdek het hieronder. 
Een aantal van deze locaties is onderdeel van onze Bevrijdingswandeling door het centrum van Breda.

Koepelgevangenis

De voormalige Koepelgevangenis is een bijzondere plek en zeker een eyecatcher. Het is een van de drie Koepelgevangenissen van ons land. De andere twee vind je in Haarlem en Arnhem. Die van Breda werd gebouwd tussen 1882 en 1886 en bleef tot 2016 in gebruik als gevangenis. 
De drie beroemdste gevangenen waren zonder twijfel de Drie van Breda: Joseph Kotälla, Franz Fischer en Ferdinand aus der Fünten, oorlogsmisdadigers uit de Tweede Wereldoorlog. Gevangene Hulda Kiel werd op een andere manier beroemd. Zij wist in 2019 met behulp van een lepel via een zelf gegraven tunnel te ontsnappen. 


Redoutes in de lage Vuchtpolder

Breda is onderdeel van de Zuiderwaterlinie, een lange verdedigingslinie die tussen Bergen op Zoom en Heusden loopt. De Lage Vuchtpolder, aan de noordkant van Breda, was onderdeel van deze linie en werd regelmatig onder water gezet om de vijand tegen te houden. In de Vuchtpolder zijn verschillende verdedigingswerken aangelegd, zoals de Spinolaschans en meerdere redoutes (uitkijkposten). Drie redoutes zijn, als onderdeel van de Zuiderwaterlinie, opnieuw vormgegeven door ruimtelijk ontwerper Merel van de Linden. 


Foto: Esmeralda Holman

Ontdek meer cultuur en historie in Breda